Qua đời Hiếu_Thục_Duệ_Hoàng_hậu

Giảm thiểu tang nghi

Năm Gia Khánh thứ 2 (1797), ngày 7 tháng 2 (âm lịch), Hỉ Tháp Lạp Hoàng hậu bạo băng, hưởng dương 36 tuổi. Tạm quàn ở Cát An sở (吉安所). Sau khi Hoàng hậu qua đời, theo ý chỉ của Gia Khánh Đế:

王公大臣官员等虽有素服之例,但皇后册立甫及一年,母仪未久,且昕夕承欢,诸取吉祥。此七日内,圆明园值日奏事之王大臣等及引见人员俱著常服,惟不挂珠。此礼以义起,天下臣民等自当共喻朕崇奉皇父孝思,敬谨遵行,副朕专隆尊养至意。

.

Đại ý: Vương công đại thần quan viên tuy có Tố phục để tang theo lệ, nhưng Hoàng hậu sắc lập chỉ có một năm, chính vị mẫu nghi chưa lâu, sớm kịp phụng sự, nhận được phúc khí. Trong 7 ngày này, quan viên trực nhật của Viên Minh viên, cùng các vương đại thần đến tấu sự vẫn đều mặc Thường phục, duy không đeo ngọc châu. Này là lễ vì nghĩa, thần dân thiên hạ đều biết Trẫm sùng phụng chí Hiếu với Hoàng phụ, nên hãy kính cẩn thi hành theo, cùng Trẫm dốc lòng chu toàn phụng dưỡng Long tôn.

— Chiếu dụ tang nghi của Hoàng hậu Hỉ Tháp Lạp thị[4]

Chỉ dụ này đại khái nói rằng, Gia Khánh Đế vì việc hiếu dưỡng Thái Thượng hoàng, mà phải giảm tang nghi của Hoàng hậu. Tháng 5 năm ấy, Thái Thượng hoàng chỉ dụ thụy hiệu cho Đại Hành Hoàng hậu là Hiếu Thục Hoàng hậu (孝淑皇后), cho đến khi hạ táng bà vào Hoàng lăng không hề thấy ghi chép việc làm lễ sách thụy cho bà, có thể lễ này đã bị Càn Long Đế hủy bỏ[5]. Sau khi các lễ tế cử hành xong, kim quan của bà được tạm an ở Tĩnh An trang (静安庄). Năm Gia Khánh thứ 8 (1803), ngày 11 tháng 10 (âm lịch), phụng kim quan đến Thanh Tây lăng. Ngày 22 tháng 10 (âm lịch) cùng năm, Kim quan của Hiếu Thục Hoàng hậu được táng vào địa cung của Xương lăng (昌陵).

Liên tiếp ra chỉ dụ cắt giảm tang nghi, có thể thấy Càn Long Đế muốn tiết kiệm không để đại tang của Hoàng hậu quá tốn kém, hoặc không muốn mang đến kỳ tang tóc sớm khi Tân đế mới đăng cơ. Vào ngày cử tang tháng thứ nhất, Gia Khánh Đế đích thân tế rượu, nhưng sau đó 100 ngày, nhất - nhị - tam mãn nguyệt lễ, rồi một - hai - ba năm đầy lễ thì phái con trai của bà là Hoàng nhị tử Miên Ninh đến túc trực.

Có thể nói, Hiếu Thục Hoàng hậu nhận tang lễ giản lược nhất trong lịch sử nhà Thanh. Niềm an ủi lớn nhất của Hoàng hậu là con trai bà về sau trở thành Đạo Quang Đế, 3 người anh em bà tuy không xuất sắc nhưng cũng được Gia Khánh Đế trọng dụng, bổ làm Nội vụ phủ Đại thần, Thượng thư, Trấn giữ Tướng quân. Các cháu bà kế thừa tước Tam đẳng Thừa Ân công, Khánh Lâm cháu trai bà làm Phụng Thiên phủ Doãn, Sùng Luân làm đến Tuần phủ Hồ Bắc, đến Vãn Thanh có diễn viên Hề Khiếu Bá (奚啸伯) là hậu duệ trong tộc của bà.

Chính thức sách thụy

Năm Đạo Quang nguyên niên (1821), tháng 3, con trai của Hiếu Thục Hoàng hậu là Đạo Quang Đế sau khi lên ngôi, tiến hành làm lễ truy thụy cho mẹ mình. Ông đến trước thần vị của Hiếu Thục Hoàng hậu tại Long Ân điện hành lễ, sau đó đưa thần vị của bà cùng Gia Khánh Đế hợp thờ Thái miếu, Phụng Tiên điện[6][7].

Sách thụy văn viết:

臣闻道彰俪日。庆都毓瑞于伊耆。德著伣天。太姒贻徽于周室。树母仪而作则。懿行常昭。怀慈范而摅诚。名言莫罄。肃瞻玉几。虔奉瑶函。钦惟皇妣孝淑皇后撰合乾元。厚符坤载。褕翟表静嘉之度。关睢传蔼吉之声。秘殿问安。襄夏凊冬温而弥恪。中宫佐治。赞宵衣旰食而益虔。溯正位于丙辰。当禅受纪元之会。恸升遐于丁巳。在藐孤授室之初。十六龄鞫育劬劳。酬恩罔极。廿四载晨昏悲慕。奉养徒虚。兆电枢虹渚之贞符。付托勉承夫遗诏。播兰掖椒涂之令誉。仁贤备述于挽章。稽茂矩而敬循。冀申美报。议徽称而佥协。式焕荣名。谨奉册、宝、恭上尊谥曰。孝淑端和仁庄慈懿光天佑圣睿皇后。于戏。典隆升配。两仪均健顺之功。礼备尊亲。百世仰肃雍之化。裕燕贻于有谷。景祜方长。熙鸿号于无疆。春晖宛在。极显扬之微悃。庶灵爽之式凭。谨言。

.

Thần văn đạo chương lệ nhật. Khánh đô dục thụy vu y kỳ. Đức trứ 伣 thiên. Thái tự di huy vu chu thất. Thụ mẫu nghi nhi tác tắc. Ý hành thường chiêu. Hoài từ phạm nhi sư thành. Danh ngôn mạc khánh. Túc chiêm ngọc kỉ. Kiền phụng dao hàm.

Khâm duy Hoàng tỉ Hiếu Thục hoàng hậu, soạn hợp càn nguyên. Hậu phù khôn tái. Du địch biểu tĩnh gia chi độ. Quan tuy truyện ái cát chi thanh. Bí điện vấn an. Tương hạ sảnh đông ôn nhi di khác. Trung cung tá trị. Tán tiêu y cán thực nhi ích kiền. Tố chính vị vu bính thần. Đương thiền thụ kỷ nguyên chi hội. Đỗng thăng hà vu đinh tị. Tại miểu cô thụ thất chi sơ. Thập lục linh cúc dục cù lao. Thù ân võng cực. Nhập tứ tái thần hôn bi mộ. Phụng dưỡng đồ hư. Triệu điện xu hồng chử chi trinh phù. Phó thác miễn thừa phu di chiếu. Bá lan dịch tiêu đồ chi lệnh dự. Nhân hiền bị thuật vu vãn chương. Kê mậu củ nhi kính tuần. Ký thân mỹ báo. Nghị huy xưng nhi thiêm hiệp. Thức hoán vinh danh.

Cẩn phụng sách, bảo, cung thượng tôn thụy viết: Hiếu Thục Đoan Hòa Nhân Trang Từ Ý Quang Thiên Hữu Thánh Duệ hoàng hậu.

Vu hí! Điển long thăng phối. Lưỡng nghi quân kiện thuận chi công. Lễ bị tôn thân. Bách thế ngưỡng túc ung chi hóa. Dụ yến di vu hữu cốc. Cảnh hỗ phương trường. Hi hồng hào vu vô cương. Xuân huy uyển tại. Cực hiển dương chi vi khổn. Thứ linh sảng chi thức bằng. Cẩn ngôn.

— Sách văn tôn thụy Hiếu Thục Duệ hoàng hậu

Các thời Hàm PhongĐồng Trị về sau truy phong bà thụy hiệu là Hiếu Thục Đoan Hòa Nhân Trang Từ Ý Đôn Dụ Quang Thiên Hựu Thánh Duệ Hoàng hậu (孝淑端和仁庄慈懿敦裕昭肅光天佑聖睿皇后).

Liên quan